Бо ѕарори Іукумати
Їуміурии Тоїикистон
аз 27 феврали соли 2009 № 123
тасдиѕ шудааст
Барномаи давлатии экологии Їуміурии Тоїикистон барои соліои 2009-2019
1. Асосіои илмњ ва иѕтисодии Барнома
Барномаи давлатии экологии Їуміурии Тоїикистон барои соліои 2009-2019 (минбаъд Барнома) ин іуїїати асосии давлатњ ба шумор меравад, ки самтіои асосии рушди устувори їомеа, мувозинати захираіои табињ ва истифодабарандагони он, ташкил ва іамоіангсозии муносибати истифодабарандагони захираіои табињ ва худи табиат, рушди солими їомеа, истифодаи оѕилонаи захираіои табињ, инчунин роііои барѕароркунии фазои экологии вайроншударо муайян менамояд. Иїрои тадбиріои пешбинигардидаи Барнома имконият медиіанд, ки дар їуміурњ оид ба истифодаи самараноки сарватіои табињ ва беітар намудани муіити зист коріои муайян ба сомон расонида шавад, зеро дар їомеа іоло іам проблемаіои экологии іалношуда боѕњ мондаанд.
Амали Барнома барои ба давраи рушди устувор гузаштани мамлакат, баіри баланд бардоштани сатіи иїтимоию иѕтисодњ іангоми ба гардиш даровардани захираіои нав ва іаїман калони табињ (замин, об, іаво, наботот, їангал, сарватіои зеризаминњ) пешбинњ шудааст. Бинобар ин баіисобгарии ѕатъии ѕонуниятіои экологњ дар чунин іолатіо зарур аст:
- афзоиши шумораи аіолњ ва ба он мувофиѕат накардани сатіи тараѕѕиёти истеісолот;
- проблемаіои љунїоиши экологњ (фазо, іудуд, акватория), іамчунин минтаѕаи їойгиршавии объектіои алоіидаи нодири табињ ва дигар равандіои экологњ іангоми банаѕшагирии їойгир намудани воситаіои истеісолот ва ѕувваіои истеісолкунанда;
- ба муносибатіои иѕтисодии бозаргонњ гузаштани їуміурњ.
Бояд ѕайд кард, ки љайр аз омиліои иїтимоию иѕтисодњ ва сиёсњ, Їуміурии Тоїикистон дар минтаѕаи їараёніои фаъоли геодинамикњ, геофизикњ, биосферњ їойгир шудааст, ки оніо дар навбати худ ба іолатіои экологии маіаллњ, минтаѕавњ ва глобалњ таъсир мерасонанд.
Ба туфайли ин омиліо їуміурњ ба яке аз марказіои їаіонии яхбандии кўіњ (мавїуд будани миѕдори зиёди пиряхіои бузурги системаіои Зарафшон, Олой ва Помир) манбаи бойтарини оби нўшокњ ва яке аз ѕадимтарин марказіои їаіонии кишоварзњ ва гуногунии биологњ табдил ёфтааст.
Системаіои нодири экологии кўіии Тоїикистон бо биёбон ва нимбиёбоніои бузурги минтаѕа, аз ѕабили Токла-макон, Ёркенд, Ѕизилѕум пайваст гардида, дар ташаккули иѕлими минтаѕа маѕоми хосаро соіиб шуда, олами бойтарини набототу іайвоноти моіияти глобалњ доштаро ба вуїуд овардааст.
2. Натиїаіои иїтимоию иѕтисодњ ва экологии Барнома
Барномаи мазкур рушди устувори кишварро аз їиіати иѕтисодњ ва экологњ, нигоі доштани мувозинати табиат ва їом