Бо ѕарори Іукумати
Їуміурии Тоїикистон
аз 3 марти соли 2011 № 112
тасдиѕ шудааст
Барнома давлатии коріои соіилмустаікамкунњ дар Їуміурии Тоїикистон барои соліои 2011-2015
Барномаи давлатии коріои соіилмустаікамкунњ дар Їуміурии Тоїикистон барои соліои 2011-2015 (минбаъд Барнома) їиіати гузаронидани мониторинги доимњ ва ба танзим даровардани маїрои дарёіо, эмин нигоі доштани иншооти хоїагии халѕ, манзили зист ва пешгирњ намудани шусташавии соіиліои дарёіо таіия гардидааст.
Тоїикистон бо сабаби мамлакати кўісор буданаш мунтазам дучори офатіои табињ мегардад. Дар іудуди їуміурњ 947 дарё ва 276 сойіо бо дарозии умумии ѕариб 30 іазор км мавїуданд, ки аксари оніо дарёіои хатарангез ба іисоб мераванд. Ин захираи бузурги обњ баробари фоида ба мамлакат іамасола хисороти калони моливу їонњ мерасонад. Іар сол дар мавсими баіору тобистон обшавии бошиддати барфу пиряхіо ва боришоти зиёд боиси обхезњ, ярч ва омадани сел шуда, дар натиїа ба иншооти муіими хоїагии халѕ зарари калон мерасад.
Барои коіиши таъсири офатіо ва хусусан селу обхезиіо дар Їуміурии Тоїикистон зарур аст, ки чорабиниіои марбут ба паст кардани таідиди хатари чунин офатіо ба барномаи умумии чорабиниіо ворид карда шаванд. Ин амал имкон медиіад, ки іаёти одамон бехатар гардонида шуда, заминіои кишоварзњ, роііо, пуліо ва дигар иншооти муіими хоїагии халѕ аз селу обхезиіо муіофизат карда шаванд.
1. Муѕаррароти умумњ
1) Селу обхезиіо ѕисмати зиёди офатіои табииро ташкил намуда, ѕариб ки дар тамоми минтаѕаіои їуміурњ мушоіида карда мешаванд. Аз рўи маълумоти мавїудбуда селіои калон, ки бо суръати 60-80 км/соат іаракат менамоянд, дар іар даісола 25 маротиба такрор мешаванд.
Минтаѕаіое, ки ба селобіо бештар дучор мешаванд, іавзаіои дарёіои Панї, Вахш, Сурхоб, Ёхсу, Ѕизилсу, Варзоб, Кофарниіон, Хонаѕо, Ѕаратољ, Зарафшон, Исфара ва сойіои калони-шаіріои Кўлоб, Панїакент, ноіияіои Балїувон, Темурмалик, Шўрообод, Љончњ, Ашт, Спитамен, Шаіристон ва дигаріо ба іисоб мераванд. Дар іавзаіои дарёіои Панї, Вахш ва Зарафшон дар як сол ба іисоби миёна то 70 маротиба сел ба вуѕўъ меояд.
Офатіои хусусияти табиидоштае, ки соліои 1997-2009 рух доданд, сабабгори фавти 933 нафар одамон ва 1.15 миллиард сомонњ зарари молиявњ гардида, ба іаёт ва некўаіволии одамон, объектіои хоїагии халѕ ва умуман рушди иѕтисодии кишвар таъсирн манфњ расонидаанд.
Дар соли 2010 зарари моддии бевосита ба иѕтисодиёти кишвар расида аз тамоми офатіои табињ (обхезњ, селфуроњ, ярч) ѕариб 600 миллион сомониро ташкил дод. Обхезњ ва селобаи рўзіои 7-10 майи соли їорњ, ки ба 12 шаіру ноіияіои вилояти Хатлон, бахусус минтаѕаи Кўлоб зарари калони мол